62 χρόνια μετά την αεροπορική τραγωδία του Μονάχου

Εξήντα δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την αεροπορική τραγωδία του Μονάχου που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 23 ανθρώπων, μεταξύ αυτών και 8 ποδοσφαιριστών της Manchester United. Εκτός από τους 8 ποδοσφαιριστές, στο δυστύχημα έχασαν την ζωή τους 2 μέλη της προπονητικής ομάδας, ο γραμματέας του συλλόγου, 8 δημοσιογράφοι, 2 μέλη του πληρώματος και ακόμα 2 επιβάτες. 

Η Manchester United ήταν τότε μια από τις καλύτερες ομάδες στην Ευρώπη και είχε ως μεγάλο στόχο την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης. Ο Matt Busby είχε φτιάξει μια ομάδα η οποία βασιζόταν σε πολύ νεαρούς ποδοσφαιριστές, που όμως κατάφερε να κερδίσει τα πάντα στην Αγγλία. Είχε μείνει τότε γνωστή ως ‘Οι Μπέμπηδες’ (Busby Babes). Σε αντίθεση με τα σημερινά δεδομένα, ο στόχος της Manchester United ήταν η προώθηση του ποδοσφαίρου, η κατάκτηση τίτλων και οι ευκαιρίες σε νέους ποδοσφαιριστές. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Busby μαζι με τον βοηθό του, τον Jimmy Murphy και την ομάδα σκάουτινγκ, άρχισαν να μαζεύουν νεαρά ταλέντα από όλη την Βρετανία αλλά και την Ιρλανδία. Υπήρξε επίσης και μια εξαιρετική δουλειά στις ακαδημίες της ομάδας. Προς έκπληξη πολλών, ο Busby ξεκίνησε να χρησιμοποιεί πολλούς νεαρούς ποδοσφαιριστές από το 1954, και κατάφερε να κερδίσει πρωταθλήματα το 1956 και 1957 με μέσο όρο ηλικίας τα 21 και 22 αντίστοιχα. 

Το 1955 η UEFA διοργάνωσε για πρώτη φορά το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Τον τίτλο στην Αγγλία τον είχε κατακτήσει τότε η Chelsea, αλλά η Αγγλική Ομοσπονδία δεν της επέτρεψε να συμμετάσχει, θεωρώντας την συγκεκριμένη διοργάνωση ως υποδεέστερη και πως σε 2 με 3 χρόνια θα εξαφανιστεί. Σαν Πρωταθλήτρια Αγγλίας το 1956, η Manchester United είχε το δικαίωμα συμμετοχής στο Κύπελλο Πρωταθλητριών για την σεζόν 1956-57. Η Ομοσπονδία για ακόμα μια φορά προσπάθησε να σταματήσει την Πρωταθλήτρια της από το να συμμετάσχει στην συγκεκριμένη διοργάνωση. Ο Matt Busby και ο πρόεδρος της United, Harold Hardman, ήταν ανένδοτοι. Ήθελαν πάση θυσία να συμμετάσχουν στο Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, αφού αυτό θα έκανε καλό στον σύλλογο αλλά και στο Αγγλικό ποδόσφαιρο γενικότερα. Η FA έθεσε όμως σαν όρο ότι η ομάδα θα ήταν πίσω στην Αγγλία (σε περίπτωση που είχε εκτός έδρας αγώνα) το λιγότερο 48 ώρες πριν τον προγραμματισμένο αγώνα Πρωταθλήματος, αφού δεν ήταν διατεθειμένη να κάνει καμία αλλαγή στο δικό της πρόγραμμα έστω και για μία μέρα. Σε διαφορετική περίπτωση θα υπήρχαν ποινές.

Στην πρώτη της παρουσία, η Manchester United έφτασε στα ημιτελικά, όπου αποκλείστηκε από την μετέπειτα Πρωταθλήτρια Ευρώπης, Ρεάλ Μαδρίτης. Στο τέλος της χρονιάς, η United στέφθηκε και πάλι πρωταθλήτρια και έτσι είχε την ευκαιρία να αγωνιστεί ξανά για το Πρωταθλητριών. Η επόμενη χρονιά ξεκίνησε πολύ καλά, καθώς μετά από 6 αγώνες, η Manchester United είχε 5 νίκες και μια ισοπαλία. Παρά το καλό ξεκίνημα, η ομάδα του Busby,  είχε χάσει αρκετούς αγώνες μέχρι τα μέσα του Δεκεμβρίου και έτσι είχε μείνει πολύ πίσω στη βαθμολογία. Μέχρι την 1η Φεβρουαρίου όμως, κατάφερε να ψαλιδίσει την διαφορά και να ξαναμπεί δυναμικά στην υπόθεση τίτλου. Το όνειρο βέβαια για τους Μπέμπηδες ήταν το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Μάλιστα, τον Δεκέμβριο του 1957 είχε αποκτήσει έναν από τους καλύτερους τερματοφύλακες της εποχής εκείνης, τον Βορειοϊρλανδό Harry Gregg. Ο Gregg λίγο καιρό αργότερα έμελλε να γραφτεί για πάντα ως ένας από τους σπουδαιότερους ανθρώπους του συλλόγου. 

Στις 14 Ιανουαρίου, η Manchester United νίκησε με 2-1 τον Ερυθρό Αστέρα για τον Πρώτο Γύρο των Προημιτελικών της διοργάνωσης στο Old Trafford. Στις 5 Φεβρουαρίου, η United απέσπασε ισοπαλία 3-3 στο Βελιγράδι και έτσι προκρίθηκε στα ημιτελικά όπου θα αντιμετώπιζε την Μίλαν. Ο Busby είχε κανονίσει πτήση τσάρτερ έτσι ώστε η ομάδα να είναι στην ώρα της για τον αγώνα του Σαββάτου. Την επόμενη μέρα το αεροσκάφος που μετέφερε την αποστολή είχε κάνει στάση στο Μόναχο για ανεφοδιασμό στις 1:15 μμ. Στις 2: 20 μμ περίπου οι πιλότοι  προσπάθησαν δύο φορές για απογείωση αλλά λόγω του ότι υπήρχε χιόνι και πάγος στον διάδρομο, η απογείωση δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί. Όλοι οι επιβάτες κατέβηκαν από το αεροσκάφος και όλα έδειχναν πως η πτήση θα αναβαλλόταν για εκείνη την μέρα. Μάλιστα, ο ποδοσφαιριστής Duncan Edwards, είχε αποστείλει τηλεγράφημα στην σπιτονοικοκυρά του που έλεγε ότι η πτήση είχε ακυρωθεί και ότι θα ταξίδευαν την επόμενη μέρα. Παρά το γεγονός ότι είχε αρχίσει βαθιά χιονόπτωση, όλοι οι επιβάτες κλήθηκαν ξανά στο αεροσκάφος για μια ακόμα προσπάθεια απογείωσης. Αυτή θα ήταν και η τελευταία και για πολλούς η μοιραία. Το αεροσκάφος κατά την προσπάθεια απογείωσης, δεν κατάφερε να πάρει αρκετή ταχύτητα και προσέκρουσε στον φράκτη του αεροδρομίου και έπειτα σε ένα σπίτι. Είκοσι άνθρωποι σκοτώθηκαν επιτόπου. Ο δημοσιογράφος και πρώην τερματοφύλακας της Manchester City και της Εθνικής Αγγλίας, Frank Swift, πέθανε κατά την διάρκεια της μεταφοράς του στο νοσοκομείο. Ο καλύτερος ποδοσφαιριστής της ομάδας, Duncan Edwards, υπέκυψε 15 μέρες αργότερα μόλις στα 21 του χρόνια και ο συγκυβερνήτης Ken Rayment 23 μέρες αργότερα. Ο Matt Busby είχε τραυματιστεί πολύ βαριά και έμεινε στον νοσοκομείο για 2 μήνες. Οι ποδοσφαιριστές που έχασαν τη ζωή τους ήταν οι Eddie Colman, Mark Jones, Geoff Bent, David Pegg, Duncan Edwards, Tommy Taylor, Roger Byrne και Liam Whelan. Δύο ακόμα ποδοσφαιριστές, οι Jackie Blanchflower και Johnny Berry δεν κατάφεραν να αγωνιστούν ξανά. 

 

Ο ήρωας του Μονάχου:

Ο αριθμός των νεκρών θα μπορούσε να ήταν ακόμη μεγαλύτερος. Μετά την συντριβή του αεροσκάφους, ο κυβερνήτης, James Thain, βγήκε από το πιλοτήριο και φώναζε στους επιζώντες να τρέξουν μακριά με τον φόβο ότι θα υπήρχε έκρηξη. Ο τερματοφύλακας, Harry Gregg, επέστρεψε στα συντρίμμια και έβγαλε έξω την 22 μηνών Vesna Lukić και ακολούθως την μητέρα της Vera η οποία μάλιστα ήταν έγκυος. Στη συνέχεια έβγαλε από το φλεγόμενο αεροσκάφος τους συμποδοσφαιριστές του Bobby Charlton και Dennis Viollet, τραβόντας τους έξω μαζί με την καρέκλα τους στην οποία ήταν ακόμα δεμένοι. Με την βοήθεια ακόμη ενός συμπαίκτη του, τον Bill Foulkes, κατάφερε να διασώσει τον Matt Busby και τον Jackie Blanchflower. 

 

Μετά το δυστύχημα:

Με το άκουσμα της είδησης, το Μάντσεστερ, αλλά και όλη η Αγγλία βυθίστηκε στο πένθος. Οι σημαίες στα γραφεία της ομάδας αλλά και στο Old Trafford κυμάτιζαν μεσίστιες. Ο βοηθός του Matt Busby, Jimmy Murphy, δεν είχε ταξιδέψει με την ομάδα στο Βελιγράδι καθώς τότε ήταν προπονητής στην Εθνική Ουαλίας η οποία έδινε αγώνα για πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο απέναντι στο Ισραήλ. Η χαρά της πρόκρισης (η μοναδική στην ιστορία της Ουαλίας) δεν κράτησε πολύ. Μόλις ειδοποιήθηκε για την τραγωδία, ο Murphy ταξίδεψε στο Μόναχο. Με την επιστροφή του στην Αγγλία, ο Murphy κατάφερε να πείσει την διοίκηση να μην αναστείλει τις αθλητικές τις δραστηριότητες. Μέχρι το τέλος της χρονιάς ανέλαβε χρέη πρώτου προπονητή και κατάφερε να οδηγήσει την ομάδα στον τελικό του FA Cup, όπου ηττήθηκε με 2-0 από την Bolton. Για το Πρωταθλητριών, η United κατάφερε να νικήσει στον πρώτο αγώνα την Μίλαν με 2-1 στο Old Trafford, αλλά έχασε με 4-0 στον επαναληπτικό του Μιλάνου. Για το πρωτάθλημα η ομάδα τερμάτισε στην 9η θέση. 

Εκτός από το πλήγμα της καταστροφής, η Manchester United είχε να αντιμετωπίσει και το αγωνιστικό. Με 10 ποδοσφαιριστές λιγότερους, ο Matt Busby έπρεπε να φτιάξει ξανά την ομάδα σχεδόν από το μηδέν. Τα πρώτα χρόνια μετά το ατύχημα η ομάδα δυσκολεύτηκε αρκετά. Η ομάδα φτιάχτηκε και πάλι από νεαρούς, ενώ οι Bobby Charlton, Bill Foulkes και Harry Gregg έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Τo 1963 κατέκτησε το FA Cup ενώ το 1965 κατέστησε το πρωτάθλημα. Το 1966 η United έφτασε για ακόμα μια φορά στην ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών αλλά αποκλείστηκε από την Παρτιζάν Βελιγραδίου. Το 1967 η ομάδα του Busby κατέκτησε και πάλι το πρωτάθλημα στην Αγγλία. Το μεγάλο όνειρο που ήταν το Πρωταθλητριών έμελλε να γίνει πραγματικότητα 1 χρόνο αργότερα και έτσι έγινε η πρώτη Αγγλική ομάδα που κατέκτησε την κορυφή της Ευρώπης. Στις 29 Μαίου του 1968, σε ένα κατάμεστο Wembley, η Manchester United με αρχηγό τον Bobby Charlton κέρδισε την Benfica με 4-1 στην παράταση στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, με τον Charlton να σκοράρει δύο φορές και τους George Best και Brian Kidd από μία. Στην ενδεκάδα, εκτός από τον Charlton ήταν και ο Bill Foulkes, ακόμα ένας επιζόντας από την τραγωδία του Μονάχου. Από τους 11 που είχαν αγωνιστεί, οι 9 προέρχονταν από τις ακαδημίες του συλλόγου, ενδεικτικό της πολύ σπουδαίας δουλειάς που είχε γίνει από τον Matt Busby και τον Jimmy Murphy.